Groeien! Maar hoe?
22 februari 2018
Communicatie, of het nu om informatieverspreiding of marketingtoepassingen gaat, vertoont een almaar sterkere trend om van papier naar het virtuele over te stappen. Met als gevolg een overcapaciteit die faillissementen noch vrijwillige bedrijfssluitingen kunnen indijken. Dat leidt dan weer tot een permanente druk op de prijzen, terwijl drukkers er geen idee van hebben hoe ze die druk kunnen verminderen.
De industrialisatie, de consolidatie en de verticale integratie schrijft Graphius “zijn de enige mogelijkheden om de ontwikkeling van een rendabel grafisch bedrijf in een geglobaliseerde economie voort te zetten”. Graphius is in feite een merk, de overkoepelende structuur van een groep die met ongeveer 300 medewerkers in tien drukkerijen op drie sites (Gent, Brussel, Merelbeke) een omzet van 60 miljoen € boekt. We hebben het over DPG, het holdingbedrijf van de broers Denis en Philippe Geers. Geconsolideerde cijfers publiceert de groep niet – dat gebeurt wel vaker in de sector – maar dat maakt de zaken er niet transparanter op terwijl ook vergelijkingen moeilijk te maken zijn. De grootste operationele eenheid van Graphius, dat met een overname per jaar groeit, is Geers Offset (44 miljoen omzet). Overigens een van de weinige bedrijven uit de sector die tien jaar op rij positieve resultaten kunnen voorleggen. De verschillende overnames gaf de groep ook de kans om te diversifiëren. Bijvoorbeeld door de vestiging van Drukkerij Schaubroek, die in september 2017 overgenomen werd, om te vormen tot een seminariecentrum waar tot 220 mensen terechtkunnen – weliswaar nadat de printactiviteiten eerst overgebracht waren. Dat wordt concreet door de naamwijziging van Schaubroek in Aula Omnia. Maar DPG aarzelt niet om ook concurrenten over te nemen. Zoals Deckers Snoeck, een bedrijf dat gespecialiseerd was in de productie van kunstboeken, meer bepaald voor het Louvre-museum, en dat in 2013 na een faillissement overgenomen werd.
Minimumomvang
“Drukken,” stelt Drukkerij Artoos in de commentaren bij haar recentste jaarrekening, “is een industrieel proces geworden. Dat impliceert dat men niet alleen over de modernste machines moet beschikken, maar dat men ook een minimumomvang moet hebben om dergelijke investeringen rendabel te maken.” Behalve de omvang kan ook een versnipperd aandeelhouderschap de noodzakelijke investeringen tegenhouden. Dat was bijvoorbeeld het geval met Dereume Printing dat er de voorkeur aan gaf om in 2016 tot Graphius toe te treden. “In een krimpende markt,” gaat Artoos voort, “is de overname van een ander bedrijf vaak een deel van de oplossing”. En de grafische bedrijven zijn die weg opgegaan met een enthousiasme dat je aan het duizelen brengt.
Zo nam Artoos in 2014 Hayez Imprimeurs over, een eerbiedwaardige Brusselse instelling waarvan de wortels tot 1780 teruggaan en die in die periode door een reorganisatie ging. Twee jaar later kwam IPM Printing, een andere Brusselse onderneming die in de jaren 1930 door Louis Solvay opgericht was om kranten te produceren, op haar beurt in handen van Artoos. Het resultaat van die overnames oogt echter niet heel overtuigend. Hoewel de groep die zo ontstond, nu bijna 200 medewerkers telt, heeft de belangrijkste onderneming ervan (Artoos Drukkerij) sinds 2012 geen winst meer geboekt.
Albe De Coker (30 miljoen omzet) wordt ook geconfronteerd met de uitdagingen omtrent de integratie van bedrijven. Dat familiebedrijf (zes generaties al) is ontstaan uit de overname in 2007 van Albe door wat toen De Coker Document Facilities was, en wordt overkoepeld door drie patrimoniumvennootschappen: Albe Invest, EDC Invest en Larpino. Dochteronderneming De Bie Drukkerij produceert kalenders en agenda’s. Goekint Graphics en Rosseels Printing Company die beiden in 2012 overgenomen werden toen ze in slechte papieren zaten, zijn respectievelijk gespecialiseerd in commercieel drukwerk, gepersonaliseerde mailings en industriële documentatie. In 2014 nam Albe De Coker de machines en het handelsfonds van de digitale drukkerij Ypsylon (Roeselare) over. En in 2016 kwam Bredero, de drukkerij van de broers Quartier die op pensioenleeftijd gekomen waren, bij de groep. Bredero boekte de vijf voorbije jaren wel winst, net als Albe De Coker.
Synergiën
Tot in 2010 publiceerde INNI, dat toen nog Continuga heette, de geconsolideerde rekeningen van het consortium dat door de bedrijven Continuga en Die Keure gevormd werd. Dat was in zekere zin logisch. Dezelfde families waren en zijn nog altijd aandeelhouder van de twee bedrijven. Het geheel boekte toen een omzet van 40 miljoen euro, 13 miljoen voor Continuga en 27 miljoen voor Die Keure. In 2014 fuseerden Continuga en Strobbe Print omdat ze van mening waren dat ze complementaire activiteiten uitoefenden. Er werd een investeringsplan van 11 miljoen euro opgestart en om de verwachte synergie beter te benutten, werden de productieactiviteiten in een nieuwe vestiging in Heule gebundeld. In 2016 boekte Continuga, dat ondertussen tot INNI Groep omgedoopt was, weliswaar een omzet van 20 miljoen euro, maar leed het bedrijf ook al voor de vierde keer op rij verlies. Die Keure verwierf van zijn kant Catherine Binding, een filiaal van de groep Flin en gespecialiseerd in de afwerking. Die overname vond plaats in 2014 en was ingegeven door het idee “dat het belangrijk is om de volledige keten te beheersen” om de kwaliteit te garanderen. Catherine Binding sloot vier van de vijf laatste boekjaren met verlies af, net als haar voormalige moederbedrijf Flin uit Oostkamp. Voor Die Keure, waarvan de omzet (30 miljoen) sinds 2010 nauwelijks gegroeid is, betekende die overname het einde van de comfortabele winsten. In 2014 gaf het bedrijf immers meer dan 900.000 euro uit met het oog op de reorganisatie, terwijl twee van de drie laatste boekjaren lichtjes in het rood eindigden.
Gazellen
In oktober 2013 kwam Roels Printing in zijn geheel in handen van Claes Printing. Drie maanden later verwierf Claes Printing het handelsfonds van PAG. In 2015 zorgde The Factory Brussels, na een bedrijfssplitsing, voor een inbreng in natura in wat ondertussen Claes-Roels geworden was. Aanleiding om de naam opnieuw te veranderen – Daddy Kate – en om nieuwe ambities bekend te maken die de cijfers niet helemaal hebben kunnen waarmaken. In september 2016 zorgden een actieplan en snel genomen besparingsmaatregelen – omdat de eigen middelen een negatieve trend vertoonden – ervoor dat de verliezen in dat boekjaar tot 200.000 euro beperkt bleven. Sinds Daddy Kate in 2009 opgericht werd, heeft het maar twee van de zeven boekjaren met winst afgesloten. De cashflow bleef echter altijd positief zodat Daddy Kate sinds drie jaar een plaats inneemt bij de snelste gazellen van Trends Magazine in zijn categorie
M & M Invest, de holdingmaatschappij van Marco De Ridder overkoepelt VD Drukkerij die haar boekjaar 2016 tot 30 juni 2017 verlengd heeft zodat de recentste jaarrekeningen nog niet beschikbaar zijn. Ondertussen heeft VD Drukkerij in mei 2017 de drukkerijen Oranje (Wielsbeke) en Eticolor (Sint-Niklaas) overgenomen. Die laatste is gespecialiseerd in het produceren en bedrukken van kartonverpakkingen. De twee overnames vertegenwoordigen samen een omzet van ongeveer 5 miljoen, evenveel als Grafilux Printing (Turnhout), een andere drukkerij van de groep. In 2016 nam VD Drukkerij het machinepark van het Antwerpse Scaldis Kartonnage over. M & M Invest is ook een minderheidsaandeelhouder (49%) van ‘La Renaissance du Livre’, een Franstalige uitgeverij die in 2016 wat liquiditeitsproblemen had als gevolg van een zwaar conflict met een distributeur.
Alle overnemers die we hierboven aangehaald hebben, waren telkens weer gedurende verscheidene jaren op overnamepad. Uiteraard zou men zulke stappen graag sneller willen zetten. En soms lukt dat ook: vier maanden hadden de broers De Bie, de eigenaars van De Bie Printing, nodig om in 2017 (van mei tot augustus) achtereenvolgens de drukkerij Van Goethem (Mortsel), de drukkerij Antilope (Lier) die sinds 2007 deel uitmaakt van de portefeuille BNP Paribas Fortis Private Equity, en de drukkerij Favorit (Hoboken) over te nemen. De volledige productie werd van Lier naar Duffel overgebracht in een nieuwe vestiging, die sinds begin 2018 operationeel is. Bedoeling is dat de synergie en de schaalvergroting die zo gerealiseerd worden, het mogelijk maken om de omzet – die nu 8 miljoen bedraagt – over 2018 meer dan te verdubbelen.
Specialisatie
Een andere manier om comfortabele marges te behouden is zich specialiseren. Een bedrijf zoals Verstraete IML, waarvan de indrukwekkende winsten iedereen aan het dromen zetten, bewijst dat dit kan. De In Mould Labelling (IML) is immers een techniek die het mogelijk maakt om van het etiket en de verpakking – een margarinevlootje bijvoorbeeld – een geheel te maken. Dat marktsegment heeft de wind in de zeilen en het moederbedrijf van Verstraete, de Oostenrijkse groep Constantia, groeit sinds meer dan tien jaar met gemiddeld 9,3 % per jaar. De Franse investeringsmaatschappij Wendel, voor 60,5 % eigenaar van Constantia, was onlangs wellicht van mening dat het moment rijp was om langs de kassa te passeren en verkocht de etiketten- en verpakkingsactiviteit van Constantia voor 1,3 miljard dollar aan het Amerikaanse Multi-Color. “We are continually in pursuit of selective acquisitions that will contribute to growth,” schreef die etikettenreus in zijn recentste jaarverslag. Dat was een voorbode van een indrukwekkende lijst van overnames van Europese bedrijven die allemaal in hetzelfde segment actief zijn.
VPrint uit Moeskroen mag dan niet zo groot zijn als Multi-Color, de onderneming profileert zich wel als de Europese leider op het vlak van gepersonaliseerde mailings en als het grootste Europese bedrijf in die sector. Dat klopt, op voorwaarde dat je de zaken vanuit het ‘juiste’ perspectief bekijkt. VPrint (21 miljoen omzet) is via Message Management eigendom van de Duitse familie Eppe. Uiteindelijk blijft als groot en onafhankelijk familiebedrijf in de sector labeldrukkerij Reynders een opvallende verschijning. Met zes drukkerijen op acht productiesites in Europa realiseert dat bedrijf een geconsolideerde omzet van 90 miljoen euro.
Krachtenbundeling
Een selectie uit overnames en fusies van grote en kleine bedrijven in de grafische sector, die duidt op consolidatie, een streven naar schaalvergroting en uitbreiding van het aanbod (diversificatie). Een veelgehoorde term die wordt gebruikt wanneer bedrijven aankondigen om te gaan samenwerken, is krachtenbundeling. Het is de bedoeling om na de integratie, op de markt slagvaardiger en efficiënter te zijn dan met de verschillende delen afzonderlijk. Schaalvergroting moet ook leiden tot een grotere positieve cashflow, waardoor zware investeringen gemakkelijker te dragen zijn. Het lijstje is niet compleet en dat was ook niet de bedoeling. De bewegingen van groepen als VPK en Van Genechten Packaging hebben we bijvoorbeeld niet in kaart gebracht. Maar de opsomming geeft wel een goed beeld van wat er beweegt bij onze Belgische grafische familiebedrijven.
(Alain Vermeire)
Graphius is een overkoepelende structuur over een geheel van grafische bedrijven met 3 productiesites, namelijk in Gent, Brussel en Nazereth.
Graphius members: Geers Offset, Sintjoris, New Goff, Druk In De Weer, De Duurzame Drukker, Deckers Snoeck, Boone-Roosens, Etiglia, Dereume Printing, Stevens Print, Guido-Maes. Printingdeluxe.*****, Drukkerij Schaubroeck, Varo-print.
Die Keure: overname Catherine Binding.
INNI group: fusiebedrijf van UGA-Continuga + Drukkerij Strobbe.
Albe De Coker: gegroeid uit Drukkerij De Coker dat al vroeg (in 2006) met Albe de krachten bundelde. Nadien werden volgende bedrijven overgenomen: Drukkerij De Bie (kalenderdrukkerij uit Deurne, niet te verwarren met De Bie uit Duffel), Goekint Graphics, Drukkerij Rosseels, Ypsilon, Drukkerij Bredero.
Daddy Kate: Claes-Roels + The Factory Brussels.
De drukkerij Claes-Roels gaat in haar oorsprong terug tot het jaar 1978 toen Guido Claes de onderneming opzette. Hij nam in 1996 Roels Printing in Lier over. In 2011 nam hij tevens Poot Printers over. In 2012 volgde de overname van Beukeleirs Full Printing Service en in 2013 de fusie van de zusterbedrijven Claes Printing en Roels Printing tot Claes-Roels. Thijs Claes zette nadien nog de overname van de drukkerij PAG op.
De oorsprong van The Factory Brussels gaat terug op Cyriel Geraerts die in 1964 Arte-Print opzette.
Artoos Group: gegroeid uit Drukkerij Artoos die nadien met Hayez Imprimeurs, IPM Printing en Gramme Edition & Imprimerie de handen in elkaar sloeg en verder bouwt aan de toekomst.
Antilope De Bie Printing: ontstaan uit de overnames door de Bie Printing van Albers Printing (1997, deze Mechelse drukkerij was de eerste overname), Albatros Printing, Stockmans Kalenders, Peeters&Peeters, Drukkerij Van Goethem, Antilope Printing, Favorit Printing.
V.D. Drukkerij: is volgens CEO Marco De Ridder het resultaat van een tiental bedrijfsovernames waaronder Grafilux Printing (fusiebedrijf van Grafilux Printing + Drukkerij Van Beeck) dat eerder zelf Drukkerij M. Paulussen had overgenomen, Drukkerij Oranje, Eticolor.
L.capitan: samenvoeging van Captains of Printing + Lannoo Print. Captains of Printing was zelf samengesteld uit: Drukkerij Moeyaert, Debeer Printing, Drukkerij Vandenberghe, Fieuws&Terryn, Cresco Graphics, Drukkerij Nieuw Grafiek, Latrè Druk, Drukkerij Vandevelde, Hovogra Printing.
DIOSS Print Solutions dat is samengesteld uit Daelprinting, New Jev Screen, Ceuppens Printing.
Buroform Print & Graphics, samengesteld uit Drukkerij Michiels, Drukkerij Dirk Wuyts, Drukkerij De Hauwere + Auwerprint: nu De Hauwere Print, Max Printing, Crozz Communication, Bo Magazine.
Burocad nam over: Pelegrie Printing, Digiking, Printsalon, De Marketiers.
Drukservice Impressa: het resultaat van Impressa + Druk-service + Print-ID.
Chapo: het resultaat van Drukkerij Leën + Profeeling + Printpassie.
Drukta: het resultaat van Desiere Printing + Drukkerij Markant.
Du Caju Printing + BDMO Bruggeman & Desouter functioneren voortaan onder de holding Karel Van Mander. BDMO en Kartonnage Hellyn kwamen in 2017 in elkaars aandeelhoudersschap.
Drukkerij Delabie nam op 1 januari van dit jaar Lesaffre over.
Tony Coenjaerts, Trends Business Information